Loty żaglowe - porady

[Jackie]

Witam
Otwieram nowy temat dotyczący lotów żaglowych w którym chciałbym poradzić się doświadczonych kolegów na temat lotów żaglowych, którymi jestem bardzo zainteresowany.
Może rozpocznę od cytatu z książki Piotra Dudka i Zbigniewa Włodarczaka, w której jest jeden bardzo ciekawy fragment dotyczący lotów żaglowych- "Jeżeli wybrzeże jest dostatecznie strome i wiatr od morza odpowiednio silny, to występują doskonałe warunki do długotrwałych lotów żaglowych. Noszenia są pozbawione turbulencji (gładkie przedpole), a wiatr jednostajny, co czyni latanie spokojnym i bezpiecznym."
Nasuwają się tu następujące pytania z mojej strony, na które może zna ktoś odpowiedź:
1. O jakie przedpole chodzi autorowi, o to przed klifem czy bezpośrednio nad nim?
2. Czy należy rozumieć że nie ma w tym przypadku rotorów nad klifem, czy też że może przed klifem czasami zdarzają się turbulencje mimo że jest to klasyczna bryza, ale w przypadkach gdy są spełnione określone warunki, tj. strome wybrzeże i odpowiednio silny i jednostajny wiatr to ich po prostu nie ma?
3. O jakiej dokładnie sile wiatru tu jest mowa, 3 m/s, 5 m/s? Strome wybrzeże tzn o jakim nachyleniu?
4. Jaki wpływ na warunki do latania ma las rosnący nad klifem, lub jego brak, budynki?
Dodatkowo ze swojej strony mam jeszcze takie pytania:
5. Gdzie na polskim wybrzeżu występują bezpieczne warunki lotów żaglowych w bryzie morskiej ?
6. Jak wygląda procedura organizacji lotów nad takim klifem? Czy jest jakiś kontroler/organizator lotów do którego się zgłasza pilot (mam na myśli kogoś z zewnątrz co chce się dołączyć do grupy latających ) chcący lecieć i ten organizator mu wyjaśnia jakie są ustalenia i reguły lotów w tym obszarze, czy wszystko się samo organizuje wg powiedzmy przepisów prawa lotniczego i posiadanej przez każdego wiedzy o tym terenie?
Z góry dziękuję za udzielenie odpowiedzi na nie wszystkim co poświecą na to czas, by te wątpliwości wyjaśnić

[Zbyszek Gotkiewicz]

Skoro zainteresowałeś się Sudetami to najbliżej żagiel będziesz na polanie Bielnik przy wiatrach zachodnich oraz w Mieroszowie przy południowych. Klify nadmorskie są nad każdym morzem. Jest tego sporo. Siła wiatru optymalna to 4 m/s w prognozie. Przedpole im gładsze tym lepsze. Jak zobaczysz parę miejsc do latania na żaglu to będziesz wiedział.

[JakubM]

Spróbuję udzielić odpowiedzi na każde z pytań. Kto wie lepiej to mnie poprawi.

1. Przedpole jest zawsze z definicji przed klifem/górką itp. Przedpole przed klifem to plaża i morze.
2. Ponieważ przedpole to plaża i morze to powietrze jest tam gładkie jak masełko. Natomiast za klifem może być bardzo nieprzyjemnie, bo tam powstają rotory (im klif bardziej ostry tym więcej i mocnejszych rotorów). Dlatego nie należy tam (tj do tyłu) wlatywać.
3. To zależy od wysokości i stromizny klifu. Dla wysokiego i stromego klifu 3m/s wystarczą, dla mniejszych może być porzeba 7-8m/s i więcej
4. Las i budynki będą dodatkową przeszkodą zwiększającą wysokość klifu.
5. Np. tutaj: http://glideclubgdynia.pl/spoty , na zachód od Gdyni też znajdziesz miejsca (np. Trzęsacz).
6. To zależy od miejsca. Jeśli miejsce jest w strefie to trzeba loty zgłosić / uzgodnić (patrz opis miejsc, sprawdzaj mapy przestrzeni powietrznej, pytaj lokalesów)

I na koniec - żagiel jest mocno wrażliwy na kierunek wiatru. Im mniejszy klif/pagór tym tolerancja na kierunek mniejsza.

[Jackie]

Sudetami zainteresowałem się dlatego bo mieszkam na dolnym śląsku , blisko mi do tutejszych lotnisk i startowisk, ale to nad morze mnie bardziej ciągnie i z tego co czytam loty żaglowe nad morzem są dość bezpiecznie, w przeciwieństwie do lotów w górach gdzie grozi przewianie na zawietrzną i wejście w strefę rotorów.
znalazłem kolejne ciekawe źródło z radami dotyczącymi lotów żaglowych na stronie http://www.paralotnie.org/teoria.php?d=3&p=2&r=6
Auto pisze o lotach żaglowych tak:
"Łagodnie wznoszące się stoki są praktycznie pozbawione turbulentnych stref na nawietrznej, oczywiście przy założeniu, że na przedpolu nie ma przeszkód terenowych i wieje umiarkowany wiatr. Natomiast przy stromych stokach (urwiska, klify), w zależności od konfiguracji wzniesienia, należy się spodziewać turbulencji w różnych miejscach."
Jest trochę rozbieżne stwierdzeni w stosunku do poprzedniego autora. W tym przypadku autor ostrzega o możliwości wystąpienia stref turbulencji w zależności od tego jak ukształtowany jest klif lub urwisko.
W dalszej części artykułu autor tak opisuje klify:
"W przypadku klifu, który łagodnie się wypłaszcza, na szczycie tuż za krawędzią nie występuje wyżej opisywany rotor (Rys.19). Start w takiej konfiguracji terenu nie wymaga dużych umiejętności. Jeżeli mamy możliwość startu w takim miejscu, to należy z niej skorzystać. Często zmiana miejsca startu trwa krócej i kosztuje mniej energii niż walka ze skrzydłem w terenie, gdzie warunki wymagają większych umiejętności."

Na tym rys. 19 widać że autorowi chodzi o klif, stok , można powiedzieć dość stromy ale z łagodnymi konturami. Strefa turbulencji jest tylko pokazana u podstawy tego klifu. Czy z tego rysunku można wywnioskować że na zawietrznej przy takiej konfiguracji terenu, napotkanie strefy rotorów jest stosunkowo rzadkie i można śmiało lądować w tej strefie? W zasadzie gdzie są bezpieczne obszary do lądowania w pobliżu tego typu wniesienia? U podstawy w pewnej odległości od klifu/stoku, u jego szczytu w bezpośredniej bliskości krawędzi klifu? I tu wyłączę ten budzący wątpliwości moje przypadek: ewentualnie przy korzystnym ukształtowaniu wzniesienia (duże wypłaszczenie w głąb lądu, a w przypadku gór to w miarę równy płaskowyż o odpowiedniej dużej powierzchni również daje możliwość lądowania głębiej od krawędzi, czy jednak też może zaistnieć jakieś ryzyko wystąpienia turbulencji i należy uważać?
W przypadku klifów to wydaje mi się że takie klify występują w Chłapowie. Odnośnie gór nie mam wiedzy gdzie ww Polsce występują takie płaskowyże pozwalające na w miarę bezpieczne loty żaglowe dla początkujących.

[Jackie]

Spróbuję udzielić odpowiedzi na każde z pytań. Kto wie lepiej to mnie poprawi.

1. Przedpole jest zawsze z definicji przed klifem/górką itp. Przedpole przed klifem to plaża i morze.
2. Ponieważ przedpole to plaża i morze to powietrze jest tam gładkie jak masełko. Natomiast za klifem może być bardzo nieprzyjemnie, bo tam powstają rotory (im klif bardziej ostry tym więcej i mocnejszych rotorów). Dlatego nie należy tam (tj do tyłu) wlatywać.
3. To zależy od wysokości i stromizny klifu. Dla wysokiego i stromego klifu 3m/s wystarczą, dla mniejszych może być porzeba 7-8m/s i więcej
4. Las i budynki będą dodatkową przeszkodą zwiększającą wysokość klifu.
5. Np. tutaj: http://glideclubgdynia.pl/spoty , na zachód od Gdyni też znajdziesz miejsca (np. Trzęsacz).
6. To zależy od miejsca. Jeśli miejsce jest w strefie to trzeba loty zgłosić / uzgodnić (patrz opis miejsc, sprawdzaj mapy przestrzeni powietrznej, pytaj lokalesów)

I na koniec - żagiel jest mocno wrażliwy na kierunek wiatru. Im mniejszy klif/pagór tym tolerancja na kierunek mniejsza.

Dzięki Jakub.
czy dobrze rozumiem że zabudowa i lasy poprawiają właściwości lotne nad klifem i nie należy się tego zbytni bać że drzewa są , tam po prostu będą nieco lepsze noszenia? W odniesieniu do Twojej odpowiedzi (pkt.2) rozumiem że miejsca do ewentualnych lądowań są u podstawy klifu w pewnym odstępie od niego i u jego szczytu tuż przy krawędzi klifu i trzeba pokonać strach i starać się lądować jak najbliżej krawędzi. Czy jesteś w stanie Jakub określić ile to może być mniej metrów od krawędzi, czy to jednak jest zależne od kilku czynników jak wysokość klifu, siła i kierunek wiatru itp? I jeszcze jedno ważne pytanie co się stanie gdy jednak wlecę w te cholerna strefę niebezpieczną gdzie są rotory, niestety życie pokazuje że czasami to się zdarza, jak się zachować żeby zminimalizować ewentualne skutki popełnienia takiego błędu?

[Zbyszek Gotkiewicz]

Twój przykład doskonale ilustruje fakt, że teoria nie ma żadnego znaczenia bez praktyki. Gdybyś polatał trochę na żaglu to łatwiej byłoby cokolwiek tłumaczyć a i to byłoby niepotrzebne bo wszystko o co pytasz stało by się oczywiste. Natomiast w drugą stronę to nie działa i nie jesteś sobie w stanie wyobrazić rzeczywistości nawet przy bardzo drobiazgowym omówieniu dręczących cię problemów. Na początek lataj po prostu przy optymalnej sile wiatru, czyli 4 m/s mierzonej nie na krawędzi ale zapisanej w prognozie pogody i trzymaj separację. Nie będzie wtedy takiej siły która może cię zmusić do latania na zawietrznej. Acha. Jeszcze pamiętaj żeby wszystkie zakręty robić od stoku.

[Zbyszek Gotkiewicz]

Jeśli klif jest pionowy to nie wolno lądować przy krawędzi, ale jakieś 30 metrów od niej. Inna rzecz że jeśli będzie rotor przy krawędzi, to i tak nie dasz rady wystartować, przynajmniej na początku.

[Jackie]

Zbyszek wolałbym pewnych wątpliwości nie rozwiewać na własne d..e podczas lotu, jak mogę wykorzystać wiedzę bardziej doświadczonych.
W moim przypadku to pomaga. W czasie lotu nie ma czasu na dłuższe zastanawianie się, decyzje trzeba podejmować niemal natychmiast. Na szkoleniu instruktor kład bardzo nacisk na dokładne planowanie lotu, rozwiewanie wszelkich wątpliwości, przygotowywanie sobie planów awaryjnych . Bo w powietrzu już na to za dużo czasu nie będzie w krytycznych momentach.

Jeszcze jedno pytanie przyszło mi do głowy. Czy tą strefę rotorów (ich początek) na klifie można jakoś zmierzyć? Czy np. przemieszczając się prostopadle do klifu w głąb lądu z masztem z tasiemką lub rękawem zaobserwuje na nich te turbulencje i w ten sposób mniej więcej będę wiedział gdzie jest ta granica, czy to jednak nic nie da?

[rg]

5. Gdzie na polskim wybrzeżu występują bezpieczne warunki lotów żaglowych w bryzie morskiej ?

Na polskim serwerze leonardo jest mapka z polskimi klifami na których często lata się na żaglu (nie tylko na bryzie). Większość klifów położonych w bliskiej okolicy Trójmiasta tam opisałem. Jeśli do tej pory nie latałeś na żaglu to Chłapowo i Jastrzębia Góra będą najlepszymi miejscami na początek.

Zbyszek wolałbym pewnych wątpliwości nie rozwiewać na własne d..e podczas lotu, jak mogę wykorzystać wiedzę bardziej doświadczonych.

Jak obawiasz się samemu stawiać pierwsze kroki na klifie i szukasz kogoś kto bezpiecznie poprowadzi Cię za rękę to warto odezwać się do Roberta Machela (klif.gd.pl) lub Przemka (lotyparalotnia.pl).

Jeśli polujesz na klify to przydatny może być też klifowy raport pogodowy.

Pozdr.
Robert

[Zbyszek Gotkiewicz]

Każda górka ma swoją specyfikę i warto przed startem zapytać miejscowych pilotów na co uważać. Poza tym bardzo dużo uczy patrzenie. Patrz i pytaj, ale praktyki nic nie zastąpi. I nawet jak nie będziesz startował na klifie to możesz ćwiczyć groundhandling, bo podstawowym problemem pilotów klifowych nie jest latanie na żaglu ale jak się na niego dostać

[ciacholot]

Warto też pamiętać o miejscu do lądowania bo nie zawsze jest plaża na to pozwalająca i trzeba mieć tyle wysokości, aby do lądowiska się dostać, a lądowanie w miejscu startu na początku może się nie udać.

[Jackie]

Jeśli klif jest pionowy to nie wolno lądować przy krawędzi, ale jakieś 30 metrów od niej. Inna rzecz że jeśli będzie rotor przy krawędzi, to i tak nie dasz rady wystartować, przynajmniej na początku.

Czyli to nie jest znowu aż tak mała odległość te 30 metrów mamy od tek krawędzi klifu żeby się uziemnić bezpiecznie.
A w jakich warunkach ten rotor przykrawędziowy się tworzy? Przy zmiennych wiatrach?

[Jackie]

Jeśli klif jest pionowy to nie wolno lądować przy krawędzi, ale jakieś 30 metrów od niej. Inna rzecz że jeśli będzie rotor przy krawędzi, to i tak nie dasz rady wystartować, przynajmniej na początku.

Czyli to nie jest znowu aż tak mała odległość te 30 metrów mamy od tek krawędzi klifu żeby się uziemnić bezpiecznie.
A w jakich warunkach ten rotor przykrawędziowy się tworzy? Przy zmiennych wiatrach?

[Zbyszek Gotkiewicz]

Rotory powstają na krawędziach i zależy to od kształtu opływanego przez powietrze obiektu oraz od siły wiatru. Przy pionowym klifie i ostrej krawędzi w warunkach kiedy daxsię latać rotor występuje w zasadzie zawsze, jedynie jego energia wielkość i zasięg będą różne w zależności od siły wiatru.

Wizualizacja opływu powietrza na klifie z serii zrób to sam:

PC090752.jpg (222.84 KiB) Przejrzano 10218 razy

DSC08201.jpg (165.72 KiB) Przejrzano 10218 razy

[Jackie]

Super są te zdjęcia Zbyszku. Te zdjęcia wyraźnie obrazują co tam się dzieje. Uzbierał się nam już dość ciekawy materiał edukacyjny na temat lotów żaglowych
Znalazłem ciekawy filmik ze startu z klifu. Powiedzcie co tu się dzieje

[Zbyszek Gotkiewicz]

Super są te zdjęcia Zbyszku. Te zdjęcia wyraźnie obrazują co tam się dzieje. Uzbierał się nam już dość ciekawy materiał edukacyjny na temat lotów żaglowych
Znalazłem ciekawy filmik ze startu z klifu. Powiedzcie co tu się dzieje

To jest typowa technika stawiania skrzydła w rotorze. Skrzydło podnosi się układając równolegle do wiatru a nie tak jak zwykle. Poza tym wszystko normalnie. Jak dla ciebie to na początek trochę za mocno. Proponuję zejść na plażę i startować z dołu powyżej dolnego rotoru. Jak postawisz z tyłu to się nie przebijesz. No i speed twoim przyjacielem jest.

[Jackie]

U podstawy klifu z plaży można wystartować przy takim wietrze?
Kolejny ciekawy filmik znalazłem...
Ten kolega staruje dość łagodnie. Klif jest dość łagodny wiatr wydaje się dostatecznie silny, ale nie za silny

[Zbyszek Gotkiewicz]

U podstawy klifu z plaży można wystartować przy takim wietrze?
Kolejny ciekawy filmik znalazłem...
Ten kolega staruje dość łagodnie. Klif jest dość łagodny wiatr wydaje się dostatecznie silny, ale nie za silny

To jest przykład idealnego warunu. Wiatr około 4 m/s, u góry się wzmacnia do 6-8. Start banalny.
A co do wcześniejszego filmu to tam w rzeczywistości wieje na jakieś 6-8 m/s, ale na krawędzi jest dysza gdzie wiatr przyspiesza do 10. Od 6 m/s pojawiają się grzywki na falach co jest sygnałem dla pilota żeby zachować baczną uwagę w powietrzu i latać bardziej z przodu. Bolączką wszystkich pilotów jest przywiązanie do górnej krawędzi klifu co się mści w mocniejszym wietrze.

[Jackie]

Ta dysza przy silnych wiatrach nie wskazana oczywiście? Ale przy słabszych może trochę pomóc chyba.
A ten filmik to zagadka, latają praktycznie po plaży, czyżby tu termika im pomagała nie tylko bryza?

[Zbyszek Gotkiewicz]

Ta dysza przy silnych wiatrach nie wskazana oczywiście? Ale przy słabszych może trochę pomóc chyba.
A ten filmik to zagadka, latają praktycznie po plaży, czyżby tu termika im pomagała nie tylko bryza?

To wydma Piłata. Tam skrzydła latają dzięki magii tego miejsca. Przez dwa dni każdy chodzi z uśmiechem od ucha do ucha przylepionym do twarzy.